På tapetet

Vi arrangerer kvart halvår tre opne møte på Bekkestua biblioteket der vi tek opp aktuelle saker knytta til litteratur, språk og samfunnsspørsmål. Arrangementa er godt besøkte.

Tysdag 22. september kl. 19.00 Bekkestua bibliotek 

Bærum Mållag inviterer nokre viktige meiningsdannarar til å gje sine synspunkt på den kursen Noreg og heile Europa må ta etter at me forhåpentleg har kome oss vel gjennom koronaen. Korleis tilhøvet blir mellom nasjonalstatane og den internasjonale marknaden. Er svaret meir internasjonal integrasjon og kanskje medlemskap i EU - slik Venstre no går inn for - eller er svaret sterkare nasjonalstatar med ein høgare grad av sjølvforsyning av strategiske matvarer, medisinar, nasjonal kontroll med telekom osb? Og korleis kan me sjå for oss Noreg dei neste to tiåra? Ikkje minst interessant for oss i mållaget er korleis dei tenkjer om sentralisering kontra distrikt? Er utviklinga mot større og større byar og ei fråflytta landsbygd umogleg å snu, eller vil me etter koronaen leggja vekt på å utnytta meir av ressursane i utkant-Noreg slik at me står betre rusta neste gongen Europa stengjer? Om me ser for oss fleire pandemiar i framtida, er det då i det heile en god ide å klumpa 80 prosent av det norske folket saman i seks-sju store bysentrum frå Kristiansand til Tromsø? Eller vil landet vårt og økonomien vår bli meir robust med ei befolkning som er meir spreidd utover heile landet?

Tysdag 20. oktober kl. 19.00 Bekkestua bibliotek

Ved omsettar Kristin Sørsdal. 

Kristin Sørsdal har gjort eit strålande omsettingsarbeid og har fått mange til å lesa nynorsk som nok elles ikkje villa ha gjort det utan hennar omsettingar av Ferrante. 

Elena Ferrante er ein av dei mest anerkjende og bestseljande forfattarane i vår tid, særleg kjend for Napoli-kvartetten. Ei av verdas største aviser, The Guardian, gav henne eit spanande oppdrag: å skrive ei fast helgespalte gjennom eit heilt år. Tekstane kom i år ut i samla form på Samlaget med tittelen Eit år med Elena Ferrante.

I  Eit år med Elena Ferrante skriv Ferrante personleg og jordnært om røynda vi lever i: om alt frå sitt første kyss til kvinnefellesskap, frå plantevekstar til klimaendringar, frå beundring for ei kjend filmstjerne til redselen for å flytte og om kvinnefrigjering i eit enno mannsdominert samfunn.

I september kjem Dei vaksnes løgnaktige liv på Samlaget. Romanen har fått strålande kritikk, og Netflix planlegg ein tv-serie basert på boka.

Det er mykje interessant å snakke om i samband med den nye romanen og spaltene til Ferrante i The Guardian 

Kan utluking av sensitive ord styre oss bort frå gamle fordommar?​ Eller er det innhaldet i orda vi må endre?

Tysdag 24. november kl. 19.00 Bekkestua bibliotek

Identitetspolitikken har sett merke på språkbruken. I dag er det ikkje stuereint å  bruke «n-ordet». Grunnen er at ordet blir oppfatta som fordomsfullt ved omtale av andre menneske, og ordet i seg sjølv har vorte tabu. «Negerbollar» har vorte «kokosbollar».  

 Ord har ikkje berre ei tyding i trong meining, men også verdiar (positive eller negative) knytte til seg. Ved å bytte ut eit ord med eit anna kan ein fri det som ordet skal nemne, frå negative assosiasjonar. I alle fall for ei stund. Om folk med fysiske handikap har ein opp gjennom åra nytta ei rekkje ulike nemningar: «krøpling» hadde nedsetjande klang og vart erstatta med «vanfør», så følgde «ufør», så «invalid», så «funksjonshemma» og «rørslehemma». Nissen følgde med på lasset. No talar vi helst om universell utforming.

Spørsmålet vi stiller er om språket kan hjelpe til med å endre røyndommen og skape ei betre framtid. Eller er dette eit fåfengt strev som berre er resultatet av identitetspolitiske markeringsbehov?

Ville det vera betre å arbeide for å endre innhaldet i sensitive ord. «Homse» er i dag eit ord som for dei fleste ikkje lenger er nedsetjande på grunn av at homsane har teke makta over ordet og gjort det til sitt. Det same gjeld ord som "skeiv" og "lesbe". I det store roman-verket Dansen gjenom skuggeheimen (1911-24) er det viktig for Kristoffer Uppdal å få fram korleis anleggsarbeidarane med opphav i små kår gjennom politisk kamp også reint språkleg vinn ei ny slags definisjonsmakt over seg sjølve og arbeidet dei lever av. Med auka sjølvkjensle vart både  "slusk" og "rallar" verdige yrkestitlar. 

Problemet er altså gammalt. Det har vorte aktuelt no fordi vår generasjon har fått lære om menneskerettar og menneskeleg likeverd. Derfor har vi vorte meir vare for stigmatiserende sosiale identitetar. Men døma frå Uppdal viser at det går an å byggje opp mennesket i staden for å bygge ned språket. 

Og eit anna spørsmål: kven er det som avgjer kva ord som kan brukast, er det alltid dei som ordet blir brukt om? Og står vi i fare for å skape språkleg utryggleik og «hol» i språket på grunn av redsle for å støyte nokon?